[ Pobierz całość w formacie PDF ]
HOBBES
Człowiek
· istota z natury aspołeczna i egoistyczna, skłonna z natury do stronności, pychy i zemsty. Przyczyny waśni leżące w naturze człowieka to: rywalizacja, nieufność, żądza sławy
· Interesy jednostek są sprzeczne ze sobą. Ponieważ jednostki są równe (mają takie same naturalne uprawnienia) powstaje między nimi rywalizacja i walka. Ludzie mają możnośc się wzajemnie napadać i niszczyć
Stan natury
· To konstrukt filozoficzny, nie stan historyczny
· Brak jakichkolwiek więzi między jednostkami.
· To stan wojny wszystkich ze wszystkimi, spowodowanej wzajemną nieufnością i wrogością
· To stan przyrodzony w odróżnieniu od sztucznego systemu państwowego utworzonego przez ludzi, cechuje go trwałość i stabilność.
· To okres anarchii, nie było w nim ogólnych praw, moralności publicznej, własności, żadnych więzi społecznych.
· To przedpaństwowa forma życia społecznego
· Jedyna grupa społeczna to rodzina.
W stanie natury „jest bezustanny strach , niebezpieczeństwo gwałtownej śmierci. I życie człowieka jest samotne, biedne ,bez słońca i krótkie” (dołujące:( -dobrze, że to fikcja)
Prawa natury (lex naturalis)
· Reguła ogólna, którą znajduje rozum, która zabrania czynić to, co jest niszczące dla jego życia, lub co odbiera mu środki zachowania życia, reguła która nakazuje mu dbać o to, co w jego rozumieniu najlepiej może jego życie zachować
· Każdy człowiek za pomocą rozumu może określić treść prawa natury.
· Prawa natury to odbicie prawa boskiego. Są niezmienne i wieczne.
· Prawa natury: prawo do życia , prawo do ochrony życia- samozachowania, prawo do wolności, prawo do własności( z natury każdy ma prawo do wszystkiego
· jus- uprawnienie, wolność by coś wykonać, lub zaniechać;
lex- prawo, wyznacza jeden ze sposobów zachowania i czyni go obowiązkiem
W stanie natury istniały jedynie naturalne uprawnienia ludzi, niezależne, od jakiegokolwiek nie istniejącego wówczas prawa.
W stanie natury nie obciążały człowieka żadne obowiązki, ale uprawnienia wynikające z prawa natury nie miały żadnego zabezpieczenia.
Rozum nakazuje człowiekowi wyjście ze stanu natury i przejście do stanu państwowego. Prawo natury zostaje zastąpione relatywnym prawem rozumu.
Umowa społeczna
· Aby zachować własne życie jednostka musi zrezygnować z absolutnego uprawnienia, jakie posiadała w stanie natury.
· Umowa społeczna to akt zawiązania społeczeństwa przez izolowane dotąd jednostki
· To jedyny, logiczny krok ku wyjściu ze stanu natury i osiągnięcia trwałego pokoju
· Umowa to twór sztuczny, konwencja
· Na mocy ugody każdego z każdym powstaje realna jedność wszystkich w jednej osobie, tak jakby każdy powiedział każdemu: „daję uprawnienie i przekazuję moje uprawnienie do rządzenia moja osobą temu oto człowiekowi, albo temu zgromadzeniu, pod warunkiem, że i ty przekażesz mu swoje uprawnienia i upoważnisz do działania w sposób podobny.”
· Na drodze umowy każdego z każdym powstaje państwo nazywane przez Hobbesa Lewiatanem, bądź śmiertelnym bogiem. Państwo może ulec rozkładowi.Lewiatan- legendarny morski potwór wszechmocny i potężny.
· Doktryna umowy społecznej- wzajemne porozumienie się każdego z każdym z wyłączeniem suwerena, któremu powierzono władzę. Wyłączenie suwerena z władzy dawało mu nieograniczoną władzę.
Państwo
· Państwo na mocy umowy społecznej ma absolutną władzę nad obywatelami.
· Państwo(civitas) wielość ludzi zjednoczona w jedną osobę ,to zjednoczenie wielkiej liczby ludzi za pośrednictwem wspólnej władzy dla ich powszechnego pokoju, obrony i korzyści. Główna funkcja państwa to zapewnienie bezpieczeństwa.
· Mocodawcą działań i aktów państwa jest członek jakiejś wielości, przez ugody, jakie ci ludzie zawarli między sobą w celu, by ta osoba mogła użyć siły ich wszystkich dla pokoju i wspólnej obrony.
· Ludzie przekazują wszystkie swoje prawa, moc i siłę na jedną osobę w zamian za bezpieczeństwo. Ustanawiają jedną osobę, lub zgromadzenie, które ucieleśniałoby ich zbiorowa osobę
· Państwo- instytucja przymusu, narzucająca przynależnośc do niego i podporządkowanie się jego prawom, utworzona przez samych ludzi pod wpływem strachu, w celu ujarzmienia ich własnych niszczycielskich sił. Przemoc- aktualizacja mocy państwa, obawa przed „mieczem państwa”to źródło porządku społecznego
· Główna funkcja państwa ochrona bezpieczeństwa wszystkich przed zagrożeniem ze strony wszystkich. Państwo stworzono dla obrony obywateli, obywatele w trosce o własne dobro powinni bronić państwa.
· Akt stworzenia władzy politycznej jest nieodwołalny, wszelki bunt jest powrotem do stanu wojny wszystkich ze wszystkimi, z zerwaniem wszelkich stosunków społecznych
· Państwo to układ dynamiczny, w którym ciągle zmieniają się przeciwstawne siły.
· Obywatele nie mogą prawnie „obrabować” suwerena z władzy bez zgody jego samego- tendencja absolutystyczna
Zgoda jednostek na powołanie suwerena jest jednorazowa, nie wymaga odnawiania, bez względu na to, co czyni suweren, dzięki temu jest możliwe istnienie społeczeństwa. Hobbes daje teoretyczne uprawomocnienie absolutyzmowi.
· Ogólne reguły dobra i zła, sprawiedliwości i niesprawiedliwości istnieją tylko w państwie. Wszystko, co prawodawca uznaje za dobre i sprawiedliwe powinno być uznawane za takie. Obowiązywanie prawa odbywa się na mocy władzy państwowej.
· Państwo na mocy umowy posiada absolutną władzę nad obywatelami. Państwo narzuca obywatelom obowiązek narażania życia w jego obronie, z drugiej strony Hobbes podkreślał naczelną wartość ludzkiego życia w każdej sytuacji, bez żadnych wyjątków. Uważał za nieważną umowę,, która zobowiązywałaby kogokolwiek do rezygnacji z samoobrony.
· Stan państwowy zabezpiecza zorganizowane życie ludzi, porządek i bezpieczeństwo, ale jednocześnie utrwala podział ludzi na posiadających władzę i jej pozbawionych.
· Państwo zastępuje równość z okresu przedpaństwowego różnego rodzaju nierównościami. Nierówności to twór sztuczny, powstały w wyniku ugody społecznej
· „Dobro ludu” najwyższa wartość prawna, to obowiązek suwerena
· Funkcje państwa: obrona przed wrogami zewnętrznymi(duża rola wywiadu)
· Zachowanie pokoju wewnętrznego, uzależnione od: świadczenia dobrodziejstw na rzecz obywateli, zachowanie równowagi między nimi, a ciężarami nakładanymi na obywateli, dobrych, zrozumiałych praw, skutecznej arbitralnej władzy.
· Nietykalność wszelkiej władzy osobistej miała obowiązywać tylko w stosunkach między obywatelami. Własność prywatna mogłaby w razie potrzeby być przejmowana przez suwerena. Hobbes naraził się mieszczanom angielskim.
· Moc państwa-niezależna od jego formy. Formy ustroju :monarchia, demokracja, arystokracja. Suwerenem może być jednostka, grupa, lub wszyscy obywatele. Wg. Hobbesa najbardziej użyteczna jest monarchia, w tej formie ustroju brak konfliktu między tym co prywatne i publiczne. Interesy te są tożsame, gdy siła monarchy jest budowana na sile obywateli.
· Władza suwerenna musi istnieć w każdym państwie, niezależnie od jego formy. Moc suwerena to wyraz mocy państwa, przesądzający o jego trwałości.
· Cechy dobrego suwerena: mądrość polityczna, uzdolnienia władcze, skromność osobista , jasność poglądów, szczerość wobec obywateli, sprawiedliwość, przyrodzone cechy osobiste.
· Zagłada państwa, to albo jego rozkład prowadzący do stanu natury, albo tylko częściowa utrata jego mocy, następująca po zmianie jego formy ustroju, zmianie suwerena, lub urzędników państwowych.
· Wewnętrzne przyczyny zagłady państwa: niezadowolenie obywateli, rozbudzane przez strach, porównywanie z innymi ludźmi. Wyraz niezadowolenia- buntownicze roszczenia
· Powodzenie buntu zależy od :dostatecznej liczby niezadowolonych obywateli, utrzymujących wzajemne kontakty, posiadania uzbrojenia, oraz przywódcy.
· Myśl człowieka i obywatela jest wolna, dopóki nie zostaje uzewnętrzniona. Publiczne wypowiadanie poglądów powinno pozostać w zgodzie z wolą władcy.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]